سینمای اصغر فرهادی | گره گشای درام‌های پیچیده انسانی
اصغر فرهادی کارگردان باسابقه و شناخته‌شده ایرانی است که بخش اعظم شهرت خود را برای نشان دادن مضامین پیچده‌ی روابط بشری و فرآیندهای اجتماعی به دست آورده است. او یکی از مهم‌ترین کارگردانان معاصر سینمای جهان است و برای فیلم‌هایش بارها جوایز مختلفی دریافت کرده است. آثار سینمای اصغر فرهادی برای توصیف و شرح دقیق روابط انسانی، وقایع هیجان‌انگیز و کنش و واکنش‌های پیچیده‌ای که از تنش‌ها و تضادهای بین افراد به وجود می‌آید، شناخته می‌شوند.
در این مقاله، به بررسی برترین فیلم‌های سینمای اصغر فرهادی می‌پردازیم و دلایل اهمیت هر کدام از این آثار را در جهان سینما بررسی خواهیم کرد.
بررسی تمام آثار سینمای اصغر فرهادی
رقص در غبار (1381) – اولین فیلم سینمای اصغر فرهادی
«رقص در غبار» از فیلم‌های سینمای اصغر فرهادی است که قبل از شهرت این کارگردان ساخته شده‌اند، اما این دلیلی بر بی‌اهمیت بودن آن نیست. این فیلم یک درام قدرتمند و جذاب است که درباره عشق، خیانت و سنت‌ها صحبت می‌کند.
«رقص در غبار» از بابت بازی‌های طبیعی و واقع‌گرایانه‌ای که به خصوص از بازیگران آماتور و نابازیگران گرفته شده، شهرت یافته است. همچنین این فیلم نشان‌دهنده توانایی اصغر فرهادی برای ترکیب عناصر فرهنگی ایرانی-سنتی با مضامین جهانی عشق، از دست دادن و رستگاری است.
اگرچه این فیلم مانند آثار جدید اصغر فرهادی شهرت جهانی ندارد، اما یک فیلم قدرتمند و دلنشین است که توانسته استعداد اصغر فرهادی را به عنوان یک کارگردان سینما به نمایش بگذارد.
شهر زیبا (1382)
شهر زیبا فیلمی پرمحتوا و الهام‌بخش از سینمای اصغر فرهادی است که در مورد پیچیدگی‌های موجود در جامعه ایران و دستگاه قانونی آن، به خصوص برای جوانان و افراد زیر سن قانونی صحبت می‌کند.
این فیلم داستان «اکبر» را روایت می‌کند. جوانی که آخرین روزهای عمر خود را در انتظار چوبه دار در کانون اصلاح و تربیت شهر زیبا می‌گذراند. دوست اکبر «اعلا»، در تلاش است تا از خانواده دختری که اکبر به قتل رسانده است، رضایت بگیرد؛ و از اعدام دوستش جلوگیری کند. او در این مسیر، ناخواسته عاشق خواهر اکبر می‌شود.
«شهر زیبا» به خاطر بازی‌های قوی و پراحساس، به خصوص از بازیگران کم سن و سال، و به تصویر دقیقی که از جامعه ایران آن زمان نشان می‌دهد، شهرت یافته است.
این فیلم از سینمای اصغر فرهادی، همچنین نشان‌دهنده مهارت این کارگردان در تلفیق داستان‌ها و مضامین مختلف در جهت شکل دادن به یک داستان واحد جذاب است.
چهارشنبه سوری (1384)
چهارشنبه‌سوری یک درام جذاب و نفس‌گیر است که درباره مضامینی صحبت می‌کند که موضوع اصلی فیلم‌های دهه 80 ایران بودند: عشق، ازدواج و خیانت.
این فیلم داستان زن جوانی به نام «روحی» را روایت می‌کند که به عنوان خدمتکار، خانه افراد دیگر را تمیز می‌کند. او در روز چهارشنبه سوری، برای تمیزکاری قبل از عید به خانه‌ای می‌رود که جو سرد و سنگینی بر آن حکم‌فرماست. «مژده»، زن آن خانواده احساس می‌کند که شوهرش به او خیانت می‌کند و با وجود آشتی پیش از عید، در پایان فیلم ثابت می‌شود که این سوءظن درست بوده است.
این فیلم از سینمای اصغر فرهادی، به خاطر فضای پرتنش و پر از احساسات خود شهرت دارد و ساختار آن بر رمز و رازهای کوچکی که در احساسات، تنش‌ها و تعارضات پنهان شخصیت‌های داستان وجود دارد، بنا شده است.
توانایی اصغر فرهادی در نمایش احساساتی چون غم و پریشانی از طریق روایت و سینماتوگرافی، در «چهارشنبه سوری» به اوج خود می‌رسد.
بازی درخشان بازیگرانی چون «ترانه علیدوستی» به عنوان روحی و «هدیه تهرانی» به عنوان مژده نیز از نکات برجسته این اثر از سینمای اصغر فرهادی است.
«چهارشنبه سوری« یک فیلم قوی و الهام بخش است که جزئیات پیچیده روابط عاطفی، به خصوص در جامعه ایرانی را برای مخاطب خود روشن می‌سازد.
دیدن این فیلم به هر کسی که به سینمای ایرانی معاصر و سبک روایت منحصر به فرد سینمای اصغر فرهادی علاقه‌مند است، توصیه می‌شود.
درباره الی (1387)
«درباره الی» یک درام جذاب و پرشور در سینمای اصغر فرهادی است که به موضوعاتی چون حقیقت، مسئولیت‌پذیری و رفتارهای اجتماعی در جامعه ایران معاصر پرداخته است.
این فیلم داستان گروهی از دوستان و هم‌دانشگاهی‌های قدیمی را روایت می‌کند که برای تعطیلات آخر هفته، به ساحل می‌روند. در میان این گروه، «الی» که یک معلم جوان است و سابقه دوستی با افراد این جمع را ندارد، حضور دارد.
تعطیلات آرام و زیبای این گروه با ناپدید شدن «الی» تغییر می‌کند و جستجو برای پیدا کردن او، پرده از دروغ‌ها و رازهایی برمی‌دارد که روابط اعضای گروه را به خطر می‌اندازد.
درباره الی به خاطر بازی‌های درخشان بازیگرانش شهرت دارد. به خصوص بازی گلشیفته فراهانی در نقش «سپیده»، زنی که الی را به سفر دعوت می‌کند.
این فیلم همچنین از بابت توانایی اصغر فرهادی در ثبت جزئیات ریز و درشت قوانین اجتماعی ایرانی و اتفاقاتی که ممکن است منجر به تضاد و تنش در روابط شوند، شهرت دارد.
این فیلم به عنوان یکی از بهترین آثار سینمای اصغر فرهادی و به عنوان یکی از نمادهای سینمای ایران شناخته می‌شود.
جدایی نادر از سیمین (1389)
جدایی نادر از سیمین یک درام غنی از احساسات و عواطف بشری است که به پیچیدگی‌های روابط خانوادگی، قوانین اجتماعی و سیستم قضایی در جامعه ایران معاصر می‌پردازد.
این فیلم از سینمای اصغر فرهادی، به زندگی زوجی از طبقه متوسط، یعنی نادر و سیمین می‌پردازد که در شرف طلاق از یکدیگر هستند. در حین این‌که آن‌ها سعی می‌کنند ازدواجشان را به اتمام برسانند و از فرزندشان نگهداری کنند، گرفتار تضادها و مشکلاتی می‌شوند که تنش‌های اجتماعی و فرهنگی عمیق جامعه ایرانی را آشکار می‌کند.
این فیلم به بازی‌های درخشانش شهرت دارد. به خصوص بازی لیلا حاتمی (در نقش سیمین)، پیمان معادی (در نقش نادر) و ساره بیات (در نقش مرضیه، مستخدمی که توسط نادر برای مراقبت از پدر سالخورده‌اش استخدام شده است).
تمامی این بازی‌ها بر پایه یک فیلمنامه پیچیده و نوگرایانه استوار شده‌اند که به مطالعه چندین لایه از زندگی فرهنگی و اجتماعی مردم ایران می‌پردازد.
«جدایی نادر از سیمین» یا «جدایی»، به عنوان یکی از بهترین آثار سینمای اصغر فرهادی و شاهکار سینمای معاصر ایران شناخته می‌شود. این فیلم در سال 2012، برنده جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی شد. این اولین بار بود که ایران چنین افتخاری را به دست می‌آورد.
گذشته – The Past (2013) – نخستین فیلم غیرفارسی‌زبان سینمای اصغر فرهادی
گذشته نخستین فیلم غیرفارسی‌زبان سینمای اصغر فرهادی است که در سال 2013، در فرانسه ساخته شد. این فیلم یک درام پیچیده است که به اثرات بعد از طلاق و تأثیرات باقی‌مانده از صدمات گذشته می‌پردازد.
«گذشته»، داستان مردی ایرانی به نام احمد را روایت می‌کند که به فرانسه باز می‌گردد تا طلاقش را از همسر فرانسوی خود ماری، نهایی کند.
وقتی به فرانسه می‌رسد، خود را در میان مجموعه‌ای از رازها و دروغ‌ها درباره ماری، پارتنر جدید ماری، و دختر او از رابطه قبلی‌اش، احاطه شده می‌بیند.
همان‌طور که داستان پیش می‌رود، این فیلم به بررسی پیچیدگی‌های روابط خانوادگی، حافظه طبیعی انسان و اتفاقاتی که تجربیات گذشته و حال و آینده ما را شکل می‌دهند، می‌پردازد.
این فیلم در جشنواره کن 2013، برای جایزه نخل طلایی نامزد شد و شهرت اصغر فرهادی را به عنوان یکی از مستعدترین کارگردانان فعال سینمای جهان، تثبیت کرد.
فروشنده (1394)
فروشنده یک درام بسیار قدرتمند و یکی از مهم‌ترین آثار سینمای اصغر فرهادی است که از نمایشنامه «مرگ فروشنده»، نوشته آرتور میلر اقتباس شده است. داستان این فیلم حول محور زوجی به نام عماد و رعنا چیده شده است، که هر دو در کنار بازیگری تئاتر، به کارهای دیگری هم مشغول هستند.
وقتی آپارتمان این زوج غیر قابل سکونت می‌شود، آن‌ها به اجبار به یک آپارتمان جدید نقل مکان می‌کنند که پیش از آن‌ها زنی با گذشته‌ای مشکوک، ساکن آن بوده است.
یک شب که عماد در خانه نیست، رعنا در خانه مورد حمله و تعرض قرار می‌گیرد، که این منجر به تروما و آسیب‌های جسمی و روحی فراوانی به او می‌شود.
پس از این اتفاق، عماد هر روز بیشتر و بیشتر درگیر برقراری عدالت شده و این باعث تنش‌هایی در رابطه این زوج می‌شود.
«فروشنده»، به عنوان یکی از آثار متأخر سینمای اصغر فرهادی، به موضوعاتی از قبل گناه، انتقام و پیامدهای اعمال ما می‌پردازد. داستان این فیلم، یک روایت بسیار انسانی است که پیچیدگی‌های زندگی زناشویی را نشان می‌دهد.
فروشنده در سال 2017، برنده جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی شد. این دومین باری بود که فرهادی این جایزه را برنده می‌شد. اصغر فرهادی و تیمش به نشانه اعتراض در برابر قانون ممانعت از اقامت شهروندان ایرانی در آمریکا که توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت ایالات متحده وضع شده بود، برای دریافت جایزه حضور پیدا نکردند. به جای آن‌ها، فیروز مایکل نادری، مسئول اجرایی عملیات سفر به مریخ در ناسا و انوشه انصاری، اولین زن گردشگر فضایی به عنوان دو تن از ایرانیان افتخارآفرین در آمریکا، مسئول دریافت این جایزه شدند.
این فیلم از بابت بازی درخشان شهاب حسینی (در نقش عماد) و کارگردانی عالی اصغر فرهادی، مورد ستایش قرار گرفته است.
همه می‌دانند – Everybody Knows (2018)
«همه می‌دانند» هشتمین فیلم بلند و دومین فیلم غیرفارسی‌زبان سینمای اصغر فرهادی بوده که به زبان اسپانیایی ساخته شده است. داستان فیلم درباره لورا، زنی اسپانیایی است که به همراه فرزندانش، برای عروسی خواهرش به شهر زادگاه خود سفر می‌کند.
در طول جشن، دختر نوجوان لورا ربوده می‌شود و خوانواده او برای مقابله با پسامدهای این اتفاق و شرایط مرموزی که رخ می‌دهد، سختی‌های فراوانی را متحمل می‌شوند.
با پیشرفت تحقیقات پلیس، اسرار و حسادت‌های خانوادگی که برای سال‌ها فراموش شده بودند، به سطح می‌آیند و روابط را به چالش می‌کشند.
کست بازیگران فیلم شامل پنه‌لوپه کروز (به عنوان لورا)، خاویر باردم (به عنوان پاکو) و ریکاردو دارین (به عنوان آلخاندرو) است. این فیلم از بابت بازی این بازیگران و روایت غنی فیلمنامه، مورد ستایش منتقدان زیادی قرار گرفته است.
کارگردانی اصغر فرهادی نیز به خاطر برخورد حساس و پیچیده با موضوعات و داستان فیلم، به شدت تحسین شده است.
به طور کلی، «همه می‌دانند» فیلمی جذاب و پر از احساسات است که تا آخرین لحظه، بیننده خود را سرگرم می‌کند.
قهرمان (1400)
قهرمان به عنوان آخرین فیلم بلند سینمای اصغر فرهادی، در شیراز ساخته شده است و مانند فیلم‌های قبلی این کارگردان، موضوعات اجتماعی را روایت می‌کند. این فیلم درباره یک زندانی مالی به نام رحیم (با بازی امیر جدیدی) است که دوست دخترش (با بازی سحر گلدوست) کیفی حاوی چند سکه طلا پیدا می‌کند. رحیم متوجه می‌شود که این پول برای پرداخت بدهی‌اش کافی نیست و در نتیجه، برای پیدا شدن صاحب کیف، آگهی پخش می‌کند. این کار رحیم باعث می‌شود رحیم توسط رسانه‌ها دیده شود و به «رحیم قهرمان» معروف شود.
این فیلم برای اولین بار در جشنواره فیلم کن 2021 به نمایش درآمد و همراه با یک فیلم دیگر، موفق به کسب جایزه بزرگ هیئت داوران جشنواره کن شد.
منبع ترجمه: filmlifestyle
مترجم و نویسنده: مهدی یوسفی مهر
اکتو پلتفرم جامع فعالان تئاتر و سینما
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.