پیدایش سینما

سینما هنر برتر قرن بیستم در سال 1895 میلادی همزمان با اختراع اولین دوربین فیلمبرداری پدید آمد. در ابتداد سینما یک پدیده‌ی علمی و صنعتی بود تا اینکه در جنگ جهانی اول 1918-1914 سینما به عنوان یک وسیله‌ی نمایشی و سرگرمی رونق تجاری یافت، فیلمسازان آمریکایی و اروپایی از پیشگامان قابلیت های هنری سینما بودند. سینما یا فیلم یک رسانه تصویری و صوتی است که از طریق آن می توانیم تجربیات ، ایده ها ، داستان ها ، ادراکات و احساسات را با استفاده از تصاویر متحرک شبیه سازی کنیم.

سینما : ریچیتو کانودو

در حدود سال 1911 ریچیتو کانودو (منقتد ایتالیایی) طی بیانیه ای سینما را هنر هفتم معرفی کرد این در حالی بود که مقدار کسانی که سینما را هنر تلقی میکردند بسیار اندک بود. کانودو معتقد بود که سینما از چندین هنر شامل: ادبیات، مجسمه سازی، نقاشی، موسیقی، تئاتر، عکاسی، رمان و… است.

تفاوت سینما و سایر هنرها

یکی از اصلی ترین تفاوت هایی که سینما را از سایر هنر ها متمایز میکند وابستگی آن به تکنولوژی پیشرفته ضبط صدا و تصویر است.

تاریخ تکامل سینما

• دوره ی صامت:

این دوره که از سال 1895 تا 1927 میلادی طول کشید به زمان سینمای بدون صدا و ساخت فیلم سیاه و سفید اطلاق میشود.

• دوره ی سینمای ناطق:

خواننده ی جاز ساخته آلن کراسلند و محصول (کمپانی برادران وارنر ) اولین فیلم ناطق (صدادار) تاریخ سینما لقب گرفته است.

یک سال بعد از ساخت خواننده جاز رابرت فوی در سال 1928 روشنایی های نیویورک اولین فیلم تمام ناطق را ساخت.

• دوره ی سینمای رنگی:

دوره سینمای رنگی از اواخر 1930 میلادی با اختراع فیلم رنگی آغاز شد، این در حالی است که از همان ابتدا تلاش هایی از سوی فیلمسازان برای رنگی کردن فیلم ها می شد.

(مه لیس) از اولین کسانی بود که با رنگ کردن تک تک فریم های فیلمش سعی داشت بر جذابیت بصری فیلمش بیفزاید.

اما نخستین تکنولوژی قابل توجه برای دستیابی به فیلم رنگی (تکنی کالر) بود که با استفاده از نگاتیو سه لایه که لایه یک طیف رنگی را جذب میکرد ایجاد شد.

سینما : منشا اصطلاح سینماتوگرافی

منشا اصطلاح (سینماتوگرافی) واژه یونانی (کینه)،(کینما) به معنی حرکت است. امروزه این واژه در اغلب زبان های دنیا بااندکی تفاوت به کار میرود،پس سینماتوگرافی که هم فیلمسازی وهم هنر-صنعت سینما را معنی میدهد، به معنی حرکت نگاری یا فن ضبط کردن است.

جالب است بدانید اولین دوربین فیلمبرداری توسط برادران لومیر در سال 1895 در فرانسه اختراع شد این اختراع سر آغاز پیدایش سینما یا شروع فیلمسازی بود.

برادران وارنر

یکی از بزرگترین شرکت های تهیه فیلم وبرنامه های های تلویزیونی در جهان به شمار میرود.

این شرکت در سال 1918 توسط 4 برادر یهودی لهستانی تبار تاسیس شد.

ویژگی های بنیادی سینما

• تولید یا خلق تصویر به صورت انبوه و به طریق ماشینی
• قابلیت نمایشی و داستان گویی آن
• نمایش حرکت، زندگی و دنیای واقعی بصورت کاملا واقع گرایانه یا مستند

عناصر اولیه سینما

در سینما عناصری وجود دارند که آن را به یک رسانه مبدل میکنند،و به عنوان هنر از دیگر رسانه و هنرها متمایزش میکنند.

این عناصر به شرح زیر است:

• نور یا روشنایی : سینماتوگرافی بدون وجود نور معنی و مفهومی ندارد،زیرا بدون نور تصویری بر روی فیلم تشکیل نمی شود. ضمن اینکه نور و نحوه ی استفاده از آن (نورپردازی) یکی از مهمترین امکانات بیانی سینما به شمار می رود.

• واقع گرایی : تصاویری که بر روی پرده سینما می بینیم احساس واقع نمایی بیشتر مربوط به عملکرد ماشینی دوربین است که به طور مکانیکی تصویر متحرک خلق میکند.حرکت و تغییر لحظات در تصویر که تداوم و گذر زمان را برای تماشاگر تداعی می کند، توهم زنده و واقعی بودن را در فیلم به وجود می آورد.

• حرکت : حرکت در تصاویر یا در صحنه های فیلم جز خصوصیات ذاتی و طبیعی سینماست.بدون عنصر حرکت (حرکت سوژه ، حرکت دوربین، و حرکتی که از طریق تدوین و یا مونتاژ در صحنه ها به وجود می آید)، سینما تبدیل به پدیده ای نظیر عکاسی می شود.

• تدوین(مونتاژ): در سینما تدوین یا مونتاژ،کارفنی یا خلاقیتی است که در مرحله پس تولید با همکاری تدوینگر و کارگردان به منظور نحوه ی برش و پیوند تصاویری که فیلمبرداری شده است صورت می گیرد.در مرحله تدوین(با امکان حذف و انتخاب)، بهترین برداشت ها انتخاب شده و بر اساس اندیشه یا داستان فیلم پشت سر هم ردیف شده و منظم می شوند. در یک فیلم صدادار،هنر تدوین شامل ترکیب خلاق انواع صداها (کلام،موسیقی و جلوه های صوتی) بوده و از طرف دیگر به تلفیق موثر صدا با تصویر مربوط می شود.

ویژگی های نمایش فیلم

• جمعی بودن : گروه زیادی از مردم میتوانند در یک جا جمع شده و همزمان به تماشای یک فیلم بنشینند به همین دلیل سینما در مقام یک رسانه از همان آغاز اختراع خود توانست فضایی خاص را به منظور سرگرمی جمعی مردم فراهم آورد که آن را بانام سالن های سینما در شهرها میشناسیم.

• در دسترس بودن : دیگر ویژگی رسانه ی فیلم در دسترس بودن است از این جهت که میتوان در هر گوشه ای از کره خاکی نسخه های کاملا مشابه و یکسان از یک فیلم واحد  را تهیه کرد و به صورت جمعی در سالن های سینما شهر یا در خانه به تماشای آن پرداخت.

سینما : امکانات بیانی سینما

هنر یک رسانه است. مخاطب یک رمان آن را میخواند. مخاطب یک تابلوی خوشنویسی آن را تماشا میکند.مخاطب یک قطعه ی موسیقی به آن گوش فرا میدهد(تماشا نمیکند).

مخاطب یک فیلم صدا دار، این اثر را تماشا میکند و میشنود. با یک بررسی دقیق میتوان گفت که سینما به عنوان یک رسانه، از امکانات بیانی زیر برای تاثیر برمخاطبانش بهره می برد:

• امکانات بصری (تصویری) سینما : سینما در وهله اول یک رسانه تصویری است یعنی آن را تماشا می کنیم.(نباید فراموش کرد که سینما تاسال 1927 صامت بود.) امکانات بصری سینما شامل انواع قابلیت های فنی و بیانی دوربین فیلمبرداری و تمام تاثیراتی است که کار با دوربین ، فیلم خام و نور میتواند از جنبه های بصری بر پرده سینما به نمایش در آورد. از این جنبه ، تصویر فیلم به حوزه نقاشی و هنر های گرافیکی نزدیک است. از جنبه های سازماندهی فضای تصویر، سینما به معماری شباهت دارد و از نظر ریتم تدوین به موسیقی.

• امکانات نمایشی سینما : شامل بازی بازیگران، دکور و صحنه پردازی، چهره پردازی (گریم) و طراحی لباس ، شیوه های استفاده از نور (نورپردازی) و بالاخره تنظیم هنرمندانه حرکات و قرار گیری بازیگران در صحنه (میزانسن) است. از این جنبه ، سینما به حوزه تئاتر نزدیک است.

• امکانات روایتی سینما : شامل داستان گویی و یا بیان قصه فیلم است. این امکان بطور کلی به شیوه های روایت داستان در فیلم، چگونگی تنظیم فیلمنامه(سناریو)و همچنین هنر تدوین فیلم مربوط می شود. از این جنبه سینما به حوزه ی ادبیات داستانی نزدیک است.

• امکانات صوتی سینما : شامل بکارگیری و ترکیب هنرمندانه ی انواع صداهای موجود در فیلم(موسیقی، کلام و جلوه های صوتی) است. از این جنبه کار یک فیلم ساز شبیه به کار موسیقی دانی است که صداهای مختلف سازهای ارکستر را به هم می آمیزد و آن ها را به نحو موثرتری نسبت به هم تنظیم می کند.

• دسته بندی بالا بر اساس یک فیلم داستانی صورت گرفته است، برخی دیگر از انواع فیلم همچون فیلم های مستند و یا پویانمایی (انیمیشن) وضعیت متفاوتی دارند؛ مثلا یک فیلم مستند می تواند فاقد داستان، بازیگر، چهره پردازی و دکور باشد. زیرا فیلم مستند مربوط به یک رویداد واقعی (نه خیالی ) یا آدم های واقعی است که در مکان ها و موقعیت های واقعی فیلمبرداری می شوند.

سایت اکتو با هدف تولید متحوا های آموزشی در زمینه بازیگری ، تئاتر و سینما شروع به فعالیت کرده است.

نویسنده: امیرسالار رجبی